„Ukraińcy w Częstochowie: wspólnie dla wspólnoty”

Wystawa prezentuje działania związane z realizacją projektu dydaktycznego pt. “Ukraińcy w Częstochowie: wspólnie dla wspólnoty” (29.09-05.10 2024 r.). Projekt realizowany był przez pracowników i studentów Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie oraz Polskiego Centrum Kulturalno-Oświatowe Państwowego Uniwersytety Pedagogicznego im. Pawła Tyczyny w Humaniu. Jego autorzy chcieli ukazać, iż społeczność ukraińska była stale obecna w dziejach Europy, a problem polsko-ukraińskich relacji pragnęli rozpatrzeć na przykładzie dziejów Częstochowy. Miasto to postrzegane jest jako duchowe centrum katolickiego narodu polskiego, z bogatą historią okresu szwedzkiego „potopu”, konfederacji barskiej, czy wolnościowego zrywu antykomunistycznego okresu PRL. Jednak Częstochowa to także miejsce ukraińskiej pamięci. To tutaj pod koniec 1920 r. znalazło się wielu ukraińskich emigrantów, którzy w latach 1917–1920 uczestniczyli w tworzeniu własnej państwowości, a na skutek zwycięstwa bolszewików, musieli uciekać z własnej ojczyzny. Mieszkając w różnych częściach Częstochowy, organizowali własną narodową egzystencję (przedszkola, gimnazjum, teatr, męski i żeński chór, parafia Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej), przyczyniali się do rozwoju miasta, także jego wielokulturowego oblicza. Wydarzenia te zainspirowały twórców projektu do potrzeby odtworzenia ukraińskich „miejsc pamięci” oraz zainteresowania ową ideą społeczność Częstochowy i partnerów ukraińskich, jednocześnie nawiązania polsko-ukraińskiego dyskursu na temat wzajemnych (często niezwykle trudnych) relacji dziejowych, szczególnie wobec aspiracji Ukrainy do przyjęcia do wspólnoty niezależnych państw europejskich.

oprac. dr Anna Czerniecka-Haberko, dr Norbert Morawiec

„Ukrainians in Częstochowa: together for the community”

The exhibition presents the stages of carrying out the educational project entitled "Ukrainians in Częstochowa: together for the community" (29.09-05.10.2024). The project was implementd by employees and students of the Institute of History of the Jan Długosz University in Częstochowa and the Polish Cultural and Educational Center of the Paweł Tyczyna State Pedagogical University in Uman (Ukraine). The authors of the project wanted to show that the Ukrainian community was constantly visible in the history of Europe and to analyze the problem of Polish-Ukrainian relations using the example of the history of Częstochowa. This city is perceived as the spiritual center of the Catholic Polish nation, with a rich history of the Swedish "deluge", the Bar Confederation, and the anti-Communist freedom impulse. However, Częstochowa is also a place of Ukrainian memory. At the end of 1920, many Ukrainian emigrants moved here, who had participated in creating their own statehood between 1917 and 1920 and then, following the Bolshevik victory, had to leave their own homeland. They lived in different parts of Częstochowa, organized their own national existence (kindergartens, high school, theater, male and female choir, parish of the Ukrainian Orthodox Church), and contributed to the development of the city and its multicultural face. These events inspired in the creators of the project the need to recreate Ukrainian "sites of memory" and to arouse the interest of the Częstochowa community and Ukrainian partners in this idea. At the same time they wanted to establish a Polish-Ukrainian discourse on mutual (often extremely difficult) historical relations, especially in view of Ukraine's aspirations to be a member of the community of independent European states.

dr Anna Czerniecka-Haberko, dr Norbert Morawiec